KAKO JE NASTAO NOVI SAD?
Smatra se da je današnje naselje na levoj obali Dunava osnovano 1694. godine a verovatno i koju godinu ranije jer je sasvim sigurno da je već 1692, kada je počela izgradnja Petrovaradinske tvrđave, već tada na levoj obali moglo biti koliba zanatlija koji su pratili graditelje i vojsku.
Ovo naselje je prvobitno bilo poznato pod imenima: Racka varoš (Raitzenstadt, odnosno Srpski grad) i Petrovaradinski Šanac, a kasnije 1748. je dobilo ime Novi Sad. Prvobitni stanovnici naselja bili su ogromnom većinom Srbi, ali i Nemci, Jevreji, Mađari, Jermeni, Bugari, Cincari i Grci, o čijem prisustvu govore mnogi arhitektonski i kulturni spomenici.
1720. godine Novi Sad je imao 112 popisanih srpskih domova, kao i 15 mađarskih i 14 nemačkih. 1748. postaje slobodan kraljevski grad i dobija današnje ime, i to na sledeći način: bogati građani Racke varoši odlaze u Beč, gde za 80.000 rajnskih forinti kupuju od carice Marije Terezije status slobodnog kraljevskog grada. Ona tim povodom, 1. februara 1748. (koji je od 1996. i službeni Dan Grada) izdaje edikt koji kaže:
Vikicitati Mi, Marija Terezija, Božjom milošću carica rimska a kraljica Ugarske, Češke, Dalmacije, Hrvatske, Slavonije, Rame, Srbije, Galicije, Lodomerije itd. itd. dajemo glasom ovoga pismena na znanje svakome, koga se tiče (…) da taj toliko puta spominjani naš Petrovaradinski kameralni grad, koji leži na drugoj strani Dunava u bačkoj županiji na zemljištu Sajlovo, silom naše kraljevske moći i ugleda iz ranije navedenih razloga (…) učinimo svojim slobodnim kraljevskim gradom i da ga uvrstimo, primimo i upišemo u broj, krug i red ostalih naših slobodnih kraljevskih gradova naše kraljevine Ugarske tako i naših naslednih zemalja, ukidajući mu dosadašnje ime Petrovaradinski Šanac, nađosmo za dobro da se ubuduće zove i da mu naslov bude Neoplanta, mađarski Uj-Videgh, nemački pak Ney-Satz, srpski Novi Sad i bugarski Mlada Loza.
1771. i 1838. godine grad je stradao od poplave. Tokom osamnaestog i devetnaestog veka, Novi Sad je bio najveći srpski grad (1820. godine grad je imao oko 20,000 stanovnika, od kojih su dve trećine bili Srbi). U to doba Novi Sad je bio centar političkog, kulturnog i društvenog života celokupnog srpskog naroda. U Novom Sadu su u to vreme stalno boravili ili se duže zadržavali Svetozar Miletić, Polit-Desančić, Jovan Jovanović Zmaj, Laza Kostić, Đorđe Natošević, Ilija Vučetić, Stefan Branovački, S. Pavlović, Teodor Mandić, L. Stanojević, A. Hadžić, Kosta Trifković, Arsa Pajević, kao i mnogi viđeniji emigranti iz Srbije. Sve ovo bili su razlozi da Novi Sad bude prozvan Srpskom Atinom.
1848. novosadski Srbi izabrali su na zboru u Novom Sadu deputaciju, koja je imala zadatak, da se sporazume sa Košutom o odnosima između nove revolucionarne mađarske vlade i vojvođanskih Srba. Sporazum nije postignut i time je na teritoriji današnje Vojvodine otpočeo krvavi rat između Srba i Mađara. U ratu je naročito stradao Novi Sad, koji je mađarska vojska razorila, bombardovanjem sa Petrovaradinske tvrđave, a grad je izgubio većinu svog stanovništva.
Između 1849. i 1860. godine, Grad se nalazio u okviru Vojvodstva Srbije i Tamiškog Banata. Matica Srpska se preselila u Novi Sad 1864. godine, a dovršena je i srpska gimnazija. Takođe je osnovano i društvo za srpsko narodno pozorište.
Izvor: Opusteno.rs
Foto: Arhiva
Gledajte “Happy” kablovske kanale i to: “Moje happy društvo”, “Moj happy život”, “Moja happy zemlja” i “Moja happy muzika”.
Program se emituje kod kablovskih operatera “IrisTV” i “Supernova”, a možete ih pronaći na sledećim kanalima: “Moje happy društvo” - IrisTV / 171 ; Supernova / 71 | “Moj happy život” - IrisTV / 172 ; Supernova / 72 | “Moja happy zemlja” - IrisTV / 173 ; Supernova / 73 | “Moja happy muzika” - IrisTV / 174 ; Supernova / 74