JEDNA OD NAJVEĆIH MISTERIJA PRED RAZREŠENJEM: Sve je počelo u noći 1969. godine krađom Karavađove slike

Ovo je uvodna sekvenca jedne od najozloglašenijih krađa umetnina u istoriji, sekvenca koju neki još uvek smatraju verodostojnom. No, više od pedeset godina kasnije zločin još nije razrešen.

Protok vremena i beskrajne verzije događaja koje nude doušnici i pseudodetektivi preuzeli su istragu, a stvarna sudbina Karavađove slike iz 1609. ostaje obavijena velom tajne i jedan je od najvećih nerešenih misterija u svetu umjetnosti. Krađu slike, za koji mnogi vjeruju da ju je otela italijanska mafija i koja je procenjena na najmanje 20 miliona dolara, FBI je uvrstio među 10 najvećih umetničkih zločina na svetu.

Ovih dana, međutim, prema pisanju Veniti Fera, misterija oko slike je pred velikim izgledom da bude otkrivena, a u središtu dramatičnog obrta nalazi se čovek čija je vlastita sloboda dovedena u pitanje. Reč je o 69-godišnjem englesko-mađarskom trgovcu umetninama po imenu Vilijam Veres, pred kojim je zadatak da reši jedan od najhladnijih slučajeva u istoriji zločina povezanih s krađom umetnina ili će se i sam suočiti sa zatvorom. Veres je, naime, uhapšen u svom domu u Londonu 2018., prema nalogu sicilijanskog tužiteljstva koje ga tereti za vođenje krijumčarskog lanca sastavljenog od pljačkaša i krivotvoraca, a od kojih se za neke sumnja da su povezani sa sicilijanskom mafijom.

TAMNICA STEFANA DEČANSKOG: Sve tajne Istanbulske Zejrek džamije

Taj stručnjak za drevne kovanice poznat pod nadimkom Profesor, napravio je nagodbu s ialijanskom policijom za borbu protiv mafije, Direzione Investigativa Antimafia (DIA), koja mu je obećala pomoć u njegovom slučaju ako uspe da pronađe Karavađovu sliku što bi značilo da bi mogao biti pošteđen nekih 20 godina zatvora.

„Ako bih uspeo nešto da povratim, razgovarali bi s tužiteljima“, izjavio je Veres. „U nekoj fazi će neko unutar mafije odlučiti hoće li to vratiti, ili kako to vratiti, pod kojim uslovima to vratiti“.

Veresova potraga za slikom tema je inače novog podkasta iz četiri dela „Profesor: Lov na nestalo mafijaško remek-delo“ čiji je autor istraživački novinar Sajmon Vilis.

„Zajedno smo proputovali celu Evropu, susrećući se s bivšim mafijaškim ubicama i prevrtljivcima, penzionisanim policajcima i osobama iz sveta umetnosti u seni. Dok smo pratili tragove gde se nalazi slika, otišli smo dalje nego što je italijanska policija ikad otišla“, navodi Vilis u članku za Vanity Fair.

„Tokom proteklih pola veka, Karavađova slika postala je simbolom trajne moći mafije. Jedan je mafijaški odmetnik 1989. priznao da je ukrao sliku. No, od tada je italijanska policija slabo napredovala u pronalaženju odgovora. U podkastu prvi put otkrivamo kako je 1990-ih osujećena istraga italijanske policije o slici. Ranije ove godine u parku u Napulju razgovarao sam s Ferdinandom Muselom, policajcem koji je vodio tu istragu. Godine 1997. Muselu je istraga dovela do intervjua s bivšim mafijašem, za kojeg su svedoci rekli da je pokušao da proda sliku 1970-ih. Otprilike u isto vreme, ovaj mafijaš bio je telohranitelj nadobudnog preduzetnika u Milanu po imenu Silvio Berluskoni. Do 1997. Berluskoni je odslužio svoj prvi mandat kao premijer, a uskoro će se vratiti na vlast. Musela mi je rekao da su ga tužitelji sprečili u nastavku istrage i da je deo službenog izveštaja o njegovom razgovoru s ovim mafijašem označen kao poverljiv“.

Nagodbu s italijanskom policijom za borbu protiv mafije delimično je, tvrdi Vilis, organizovao Artur Brend, samozvani „umetnički detektiv“ poznat po vraćanju ukradenih slika.

„Oni čine neobičan duo. Veres, doteran u odelima od tvida, praktično bez novca nakon hapšenja, ima komplikovan porodični život: tokom mog izveštavanja jedan od njegova tri sina poginuo je u saobraćajno nesreći nakon borbe s psihičkom bolešću. Brend je bombastična holandska televizijska ličnost, voditelj emisije De Kunstdetective (The Art Detective).

Njihova potraga za Karavađom priča je o prevarantima i krivotvorcima, dilerima droge i korumpiranim političarima. U tom procesu, moj odnos s Brendom prolazi kroz iskušenja jer on isprva od mene pokušava da sakrije metode koje koriste kako bi osigurali povrat ukradenih umetnina – metode za koje neki u poslu vraćanja umetnina kažu da samo podstiču dalje krađe, a koje stavljaju Veresa u opasnost od još veće kontrole od strane organa za sprovođenje zakona“.