POSETILI SMO STARO SAJMIŠTE – Mesto koje je od najblistavije budućnosti postalo simbol NAJVEĆEG STRADANJA u Beogradu! Pogledajte šta smo zatekli (FOTO)

Srbija danas obeležava Dan sećanja na žrtve Holokausta, genocida i druge žrtve fašizma, a centralnu ceremoniju kod Spomenika žrtvama genocida predvodio je predsednik Aleksandar Vučić, koji je na tom mestu otkrio spomen ploču jasenovačkim žrtvama, na kojoj piše:

„Od 1941. do 1945. godine sistem koncentracionih i logora smrti NDH u Jasenovcu bio je naokrutniji deo sistema terora u Drugom svetskom ratu. Mnoge jasenovačke žrtve donela je reka Sava do Starog sajmišta, koji je od leta 1942. godine jedno vreme funkcionisao kao deo Jasenovačkog sistema logora. Ovu obalu posvećujemo jasenovačkim žrtvama, na večni spomen pokolenjima na nezaborav“.

Happy BSC je spremio za vas najmoderniju mobilnu aplikaciju da biste nas lakše pratili i bili u toku sa svim vestima. Našu aplikaciju možete preuzeti za ANDROID i iPHONE

Logor Sajmište je nemački logor koji je osnovan u Drugom svetskom ratu na levoj obali reke Save u Beogradu.

VUČIĆ NA CEREMONIJI NA STAROM SAJMIŠTU: Srbija želi mir i život, za sebe i za druge (FOTO/VIDEO)

Logor smrti je osnovan 8. decembra 1941. godine pod okupacijom nacističke Nemačke na mestu Starog sajmišta kod Savskog mosta koje se tada nalazilo u sastavu ustaške Nezavisne Države Hrvatske.

PRIČA O GRADU KOG SU LJUDI OTELI OD REKE! Istorija mu je sjajna, osvaja dušom, a evo zbog čega je omiljeno mesto mnogih Srba (FOTO) (VIDEO)

ISTORIJAT SAJMIŠTA

Pre početka Drugog svetskog rata na mestu gde će se kasnije nalaziti nemački logor smrti, nalazio se Beogradski sajam. Naime, 1936. godine Beogradska opština je donela odluku o preuređivanju tog zemljišta i najavila prvo veće naseljavanje sa leve strane reke.

Već 1937. godine, isušivanjem močvarnog zemljišta, izgrađeno je prvih  pet paviljona koji su se još nazovali „Jugoslovenski paviljoni“.  Izgradnja Beogradskog sajma je predstavljala prvi veći urbanistički plan sa druge strane Save.

Do zvaničnog otvaranja Prvog Beogradskog sajma 1937. godine veći deo radova je uveliko bio završen, a radovi su nastavljeni i tokom 1938. I 1940. Godine. 

Sajmište koje je izgrađeno za potrebe sajma i izložbi ubrzo je postalo velika atrakcija kako za građane Beograda, tako i za investitore. Tako je prvi televizijski program na Balkanu emitovao „Filips“ 1938. godine upravo iz svog paviljona na Sajmištu. 

OKUPACIJA NACISTIČKE NEMAČKE

Iako se Sajmu smešila svetla budućnost, sve to je prekinuto diljačkim nemačkim bombardovanjem Beograda 6. aprila 1942. godine, a nastavljeno i 7., 11. I 12.  aprila, jer je Srbija odbila da pristupi Trojnom paktu i stala protiv nacizma koji se rasplamsavao u Evropi, zbog čega je naređeno nemačko bombardovanje kao odmazda. Bombardovan je Beograd dok nije razbijena i potpisana kapitulacija Jugoslavije čime je ona stavljena pod okupaciju nacističke Nemačke koja je odmah uspostavila vojnookupacionu upravu i osnovala logore smrti za Srbe, Jevreje i Rome. Osim Narodne biblioteke i drugih važnijih institucija u gradu, tokom bombardovanja srušen je Most Kralja Aleksandra (dnas Brankov most). Oko 2000 ljudi je izgubil život, iako se ne zna i dalje tačan broj i preptpostavlja se da je zapravo i već od zvaničnog. 

Već pri samoj okuopaciji Jugoslavije, od strane nacističke Nemačke, javio se otpor naroda prema nacizmu koji su Nemci zdušno i krvnički pokušavali da uguše. 

Sa druge strane, istovremeno se stvara Nezavisna Država Hrvatska koja je sprovodila svoju genocidnu politiku najpe prema Srbima, ali i Romima i Jevrejima, kroz koncentracione logore koji su osnovani na tadašnjoj teritoriji NDH.

Logor Sajmište, osnovan 8.decembra 1941. godine, je  po svom osnivanju bio logor namenjen Jevrejima, a poznat je i pod imenom „Jevrejski logor Zemun“. Nalazio se pod upravom nemačkih SS jedinica, dok je njime upravljao Gestapo, iako se nalazio na teritoriji tadašnje ustaške Nezavisne Države Hrvatske.

Već 31. maja iste godine objavljuje se naredba koja se odnosi na Jevreje i Rome i odnosi se na njihovo isključivanje i javnog i privrednog života, oduzima im se imovina, zabranjuje rad u javim ustanovama i profesijama, primoravaju se na registraciju u posebne spiskove i primoravaju na prisilan rad, kao i na obavezno nošenje žutih traka.

Većina Jevreja koja je dovedena u logor su bili sa prostora Beograda, ali su ih Nemci dovodili i sa prostora Banata, ali id rugih delova. Iako su većinom jevrejski muškarci streljani, žene i decu su Nemci dovodili u logor Sajmište. Tako je ovo mesto postalo mesto najvećeg stradanja Jevreja u Beogardu tokom Drugog svetskog rata. Od oko 6.400 zatočenih Jevreja, nacisti su ubili oko 6.230 Jevreja, uglovnom žene i decu.

Danas se 10 maj obeležava kao Dan sećanja na jevrejske žrtve u Holokaustu kada je 1942. godine grupa zatočenih Jevreja u logoru na Sajmištu uvijena u gasnom kamionu dušegupki.

Osim Jevreja , bili su zatočeni i Romi, negde oko 600 njih, od kojih je bar 60 njih stradalo u zimskom periodu.  U drugoj polovini 1942. godine veći deo Roma je pušten iz logora. Prema naknadnom upustvu i naredbe iz Nemačke ta odluka se odnosi na one Rome bez stalnog prebivalištva. Na osnovu dokaza o stalnom previlaštu, porodice zatočenih Roma su mogle uputiti molbu za puštanje njihovih članova porodice iz logora. Do danas nije poznato šta se desilo sa onim Romima koji nisu uspeli dokazati stalno prebivalište.

16. decembar se obeležava kao Dan sećanja na Rome stradale u Drugom svetskom ratu povodom naredbe Hajnrih Himlera iz 1942. godine o sistematskom upućivanju Roma u koncentracione logore radi njihove likvidacije i uništenja.

Kasnije, nakon ubistva preostalih Jevreja, ovaj logor je pretvoren u Prihvatni logor gde su dovođeni, zatvarani, mučeni i ubijani uglavnom Srbi, a njime je i dalje upravljala nacistička Nemačka. Ideja je bila da se uguši i potpuno uništni bilo kakav pokret otpora u okupiranoj Srbiji, zbog toga su dovođeni pripadnici partizanskog pokreta otpora, ali i rojalističkog pokreta, ali najvećim delom je dovođeno radno sposobno srpsko stanovništvo sa područja gde su delvali Nemaci, ali i sa područja NDH odakle su dovođeni iz ustaških koncentracionih logora. Oni su dovođeni kako bi poslužili kao radna snaga Hitelrovoj nacističkoj mašineriji kroz prisilan rad i mučenje. Iako su u najvećoj meri dovođeni Srbi, takođe su i pripadnici drugih manjina dovođeni u ovaj logor ili prolazili kroz logor i slati dalje za Nemačku. 

U ovom logoru  koji je bio poznat po svojoj okrutnosti i svireposti skoro polovina zatočemnika nikad nije uspela da se izvuge i tragično su stradali u logorima.

21. oktobar se obeležava kao Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu povodom sećanja na Kragujevački oktobar i druga masovna streljanja od strane nacista u jesen 1941. Godine.

Takođe, 22. april se obeležava kao Dan sećanja na žrtve Holokausta i genocida u Drugom svetskom ratu kada su 1945. Preostali logoraši iz hrvatskog ustaškog logora Jasenovac pokušali samo da se oslobode i pobegnu iz konecentracionog logora Jasenovac u NDH. 

SAVEZNIČKO BOMBARDOVANJE 1944.

Tokom savezničkog bombardovanja Beograda aprila 1944. godine stradali su mnogi logoraši, a i sam logor je teško oštećen. Već u maju logor su Nemci predali  hrvatskim ustašama na upravu ustaške policije NDH, iako je i dalje služio kao logor za Nemačke potrebe. 

Budući da je u proleće 1944. godine psotalo izvesno da Nemci gube polako rat, logor je raspušten, a preostali zarobljenici su prebačeni u druge logore.

20. oktobra 1944. Beograd je oslobođen kada su ušle  partizanske jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije zajedno sa jedinicama Crvene Armije.

Od svog nastajanja 8. Decembra 1942.godine, pa sve do zvaničnog ukidanja logora krajem jula 1944. godine život je u njemu izgubilo 17,016 osoba, dok je ukupno bilo zatočeno 38.972 ljudi.

Već 1943. godine stiže naredba iz Nemačke da se zatru svi tragovi masovnih ubijanja i leševa u logoru koje su Nemci počinili. Kasnije, nakon oslobođenja, puta četiri meseca je trajalo iskopavanje i vađenje zatrpanih leševa na stratištima oko Beograda, Niša, Petrovaradina i Zrenjanina. Nemci su pravili lomače i spaljivali leševe kako bi zatrli svki trag svojih zločina. 

MEMORIJALNI CENTAR NA SAJMIŠTU

Iako ovo mesto predstavlja mesto najvećeg užasa i neljudskosti u Drugom svetskom ratu, ipak nije izgrađen memorijalni centar. 2019. godine, na predlog Vlade Republike Srbije, oformljena je radna grupa za pripremu predloga zakona o Memorijalnom centru „Staro sajmište“. Već 2020. godine Skupština Republike Srbije usvojila je zakon koji predviđa da buduća ustanova osim o prostoru gde se nalazio logor na Sajmištu, vodi računa i o lokaciji gde se nekada nalazio nemački logor Topovske šume. Donet je Zakon o Memorijalnom centru „STaro sajmište“ koji će se osim na Staro sajmište odnositi i na logor „Topovske šume“. Osim očuvanja autentičnosti lokacije, vodiće se računa i očuvanju kolektivnog sećanja i razvoju kulture, savremenom istraživanju i obrazovanju i biti neka vrsta otpora politizaciji i revidiranju istorije.

Kako izgleda deo Beograda sa leve strane reke Save i mesto Staro Sajmište pogledajte u videu ispod: 

*Gledajte „Happy“ kablovske kanale i to: „Moje happy društvo“, „Moj happy život“, „Moja happy zemlja“ i „Moja happy muzika“.
Program se emituje kod kablovskih operatera „IrisTV“ i „Supernova“, a možete ih pronaći na sledećim kanalima:
„Moje happy društvo“ – IrisTV / 171 ; Supernova / 71
„Moj happy život“ – IrisTV / 172 ; Supernova / 72
„Moja happy zemlja“ – IrisTV / 173 ; Supernova / 73
„Moja happy muzika“ – IrisTV / 174 ; Supernova / 74