SRETENOVIĆ POVODOM DANA PRIMIRJA: „Nisu svi Srbi i Albanci kroz istoriju bili neprijatelji“ (VIDEO)

Istoričar Stanislav Sretenović kaže da su odnosi srpskog i albanskog naroda kroz istoriju bili obeleženi usponima i padovima, ali da su Srbi u Prvom svetskom ratu u jednom od albanskih vođa Esadu Paši Toptaniju imali prijatelja koji ih je štitio i pomagao im prilikom povlačenja preko Albanije.

ŠTA SIMBOLIZUJE NATALIJINA RAMONDA? Gde god je kročio srpski vojnik raste ovaj cvet! (FOTO)

Sretenović je povodom Dana primirja govorio o srpsko-albanskim odnosima kroz istoriju.

„Srpsko-albanski odnosi su tokom vekova obeleženi usponima i padovima. Preovladavali su neprijateljski odnosi, ali i taj stav treba nijansirati zato što je bilo i perioda kada su ti odnosi bili dobri. Možemo da preletimo nekoliko vekova i ukratko da kažemo da su bili veoma dobri tokom srednjeg veka, tokom Skenderbegove vladavine, pa su onda ušli u period krize kada su albanski velikaši podržavali osmansku okupaciju i sistem pritiska na hrišćansko i srpsko stanovništvo, da bi u kasnijem periodu, tokom Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, ti odnosi bili još zaoštreniji, s obzirom na to da su se Srbi i Albanci nalazili na različitim stranama“, objašnjava Sretenović za Kosovo onlajn.

Naš sagovornik napominje da nisu, kako kaže, svi Srbi i svi Albanci bili stalno neprijatelji.

„Bilo je tu, naravno, i političkih igara i savezništava. Za Prvi svetski rat treba pomenuti jedno prijateljstvo koje je stvoreno sa jednom manjinskom grupom Albanaca okupljenih oko Esad-paše Toptanija, koji je čak od mnogih Srba zapamćen kao „srpska majka“ i neko koga je podržavala srpska Vlada tokom Prvog svetskog rata. On je tokom povlačenja srpske vojske preko Albanije pozvao stanovništvo da im pomogne. Naravno, neki Albanci su se odazvali tom pozivu, ali oni su bili manjina. Mnogi su se odmetali, napadali Srbe u tom teškom trenutku, a mnogi Albanci su indiferentno gledali na srpsku patnju tokom Prvog svetskog rata. Esad paša Toptani je ubijen od strane jednog albanskog ekstremiste u Parizu posle Prvog svetskog rata i sahranjen je na srpskom vojničkom groblju u Tijeu kod Pariza“, kaže Sretenović.

Kako navodi, u trenutku potpisivanja primirja u Prvom svetskom ratu srpske i francuske trupe koje su oslobađale Srbiju nalazile su se već na teritoriji bivše Austrougarske, u Panonskoj niziji, u južnoj Ugarskoj, odnosno Vojvodini.

„Srpsko-albanski odnosi su vezani za nešto raniji period, naročito za oktobar 1918. godine kada su francuske trupe sa generalom Tranijeom zajedno sa srpskim ustanicima, na čelu sa vojvodom Kostom Pećancem, ušle u Prištinu 10. oktobra. U tom trenutku dolazak Francuza i Srba doživljen je od srpske populacije kao oslobađanje. To je bila srpska teritorija koja se oslobađala, dok je albanska populacija taj čin više doživljavala kao vrstu protivničkog dolaska u delovima gde su oni bili većinsko stanovništvo. Tokom Prvog svetskog rata Albanci su većinski podržavali austrougarsku okupaciju severnog dela Kosova i bugarsku okupaciju južnog dela, a to su inače bile dve vrlo teške okupacije za srpsko stanovništvo na Kosovu i Metohiji“, objašnjava Sretenović.

Govoreći o simbolu Dana primirja u Prvom svetskom – cvetu natalijina ramonda, Sretenović kaže da je on dobro odabran i da zapravo vraća nadu srpskom narodu.

„Natalijina ramonda znači puno za sve Srbe ma gde se nalaze. Ne samo za Srbe na Kosovu i Metohiji  već i za srpski narod bilo gde u svetu. Natalijina ramonda je simbol koji je veoma dobro izabran, relativno skoro, 2012. godine kao simbol ponovnog uskrsnuća i rađanja srpskog identiteta i srpskog prosperiteta gde god da se Srbi nalaze. To je jedan umirujući simbol, hrišćanski, koji govori o stradanju naših predaka i o želji da mi u današnje vreme i naši potomci živimo u miru i prosperitetu“, kaže Sretenović.

Podsetio je da slični simboli postoje i u francuskoj i anglosaksonskoj kulturi, te da takvi cvetovi imaju ulogu da probude nadu da će se odnosi zasnivati na međusobnom poštovanju naroda.

„Natalijina ramonda je značajna za našu kulturu i treba da bude prisutna u našoj svakodnevici, a posebno svakog 11. novembra čiji je simbol“, poručuje Sretenović.